Jumbonun Hikayesi

Sirk… Küçücük çocukların hayvanlarla tanıştığı, akrobatların aklın sınırlarını zorladığı sihirli topraklar. Ya da yine sirk… Palyaçoların makyajındaki noktalar sayesinde gözyaşının anımsatıldığı, hayvanların sayısız işkenceye uğradığı açık hava hapishaneleri.

İşte gezici sirkleri sayesinde küpünü dolduran, Kârun kadar zengin olan 19. yüzyılın unutulmaz müteşebbislerinden P.T. Barnum, Londra’daki bir filin ününü duymuştu. İçlerinde İngiltere’nin başbakanı olacak Winston Churchill ile Amerika’yı yönetecek Theodore Roosevelt’in de olduğu bir milyondan fazla çocuğun sevgilisi olan Jumbo’yu satın almak için Kraliçe Victoria’ya 10 bin dolar teklif eden iş adamı sonunda istediğini alıyordu. Üzerinde güneş batmayan imparatorluğu 63 yıl yöneten kraliçe, kendisine küçücük parmaklardan yazılan binlerce mektubu ciddiye almıyor, o zamanlar için akıllara durgunluk veren bu miktarı kabul ediyordu.

9 Nisan 1882’de Yeni Dünya dev hayvanla tanışıyordu. Adı Swahili dilinde merhaba demek olan jambo ile şef manasına gelen jumbe kelimelerinin karışımından alan bu tatlı fil, New York’a ayak basmış; ardından Amerikalılara merhaba diyeceği Madison Square Garden’a götürülmüştü.

Filin Amerika kıtasındaki serüveni üç buçuk yıl sürmüştü. Kanada’da bir lokomotifin altında kalan sevimli hayvanın ardından Barnum, hemen hikâyeyi de yazmıştı; Jumbo sözüm ona sirkin genç fillerinden birini kurtarmaya çalışmıştı.

Dünyada bugün büyük için jumbo kullanılıyorsa, esbab-ı mucibesini bu filde aramalı. Eğer 133 yıl önce New York’a gitmeseydi, kuvvetle muhtemel İngiltere’nin sevgilisi olarak kalacak, adı da unutulacaktı…