Offside

2006’da Almanya’da düzenlenen Dünya Kupası’na gitmek için İran milli takımının son bir maçı kalmış. Bahreyn’i yenerlerse Almanya kapıları önlerinde açılacak. Maç Tahran’daki 90 bin kişilik Azadi Stadyumunda oynanıyor. Büyük bir coşkuyla, ellerindeki bayraklar ve milli takım oyuncularının posterleriyle otobüs minibüs ne buldularsa içine doluşan taraftarlar, stada doğru gidiyorlar. Buraya kadar her şey standart bir maça gidiş hikayesinden ibaret. Ancak daha sonra bu araçlardan birinde bir taraftar dikkati çekiyor; yalnız bir kız. Dikkati çekmesinin tek nedeniyse 1979’daki İslam Devrimi’nden beri kadınların stadyumlarda erkeklerle maç seyretme yasağı. İşin ilginci bununla ilgili bir ayet veya bir hadis olmadığı için yasak fetva çıkartılarak kanunlaştırılamıyor onlarca yıldır. Ancak buna rağmen hala uygulanıyor.

Kadın ve futbol başlıkları sinemada doğrudan birlikte kullanılan başlıklar değiller. Hele konu İran’da geçiyorsa hiç değil. İranlı muhalif yönetmen Jafar Panahi işte bu kızla başlayarak İran-Bahreyn maçını anlatıyor 2006 yılında çektiği Offside ile. 90 dakika süren film, malum maç oynanırken stat çevresinde çekilmiş. Sadece 2500 dolar bütçesi olduğu söylenen film için yönetmen maçın sonucuna göre 2 farklı son yazmış.

Film bir başarısızlık hikayesiyle başlıyor. Bir şekilde ilk kontrolden geçen kız karaborsadan bilet aldıktan sonra girişteki son güvenlik kontrolünde askerlere yakalanıyor ve gözaltına alınıyor. Asıl mevzuysa buradan sonra başlıyor. Kendi gibi maça girmeye çalışırken gözaltına alınmış hemcinslerinin de bulunduğu 3-4 polis bariyerinden oluşan açık nezarethanede askerler eşliğinde maç oynanırken beklemeye başlıyorlar. Bir yandan maçı izleyen askerlere maçı anlattırırken diğer yandan sistemi hicvederek yargılıyorlar.

Filmin en etkileyici konuşmasını ise filmin başında otobüsteki kör yaşlı taraftar yapıyor. Kendisine stadyum yerine televizyondan da maçı takip edebileceği söylenince “Ama stadyum başka bir şey. Bağırırsın, tezahürat edersin, herkesle beraber coşarsın. Ama hepsinden öte herkese ve her şeye lanet okuyabilirsin, istediğini söyleyebilirsin ve kimse sana karışamaz.” cevabını veriyor. Belki de 30 yıldan daha uzun süredir hayatları örselenen İranlı kadınların en çok ihtiyacı olan şeyden bahsediyor.