La Dura Dura

“Hayallerinizdeki rota, Venezuela’nın yağmur ormanlarında veya Mojave Çölü’nün çorak dağlarında sizi bekliyor olabilir. Henüz neye benzediğini bilmeyebilirsiniz, hatta varlığı bile meçhul olabilir.”

Chris Sharma

2012 biterken, tırmanış tarihini değiştiren bir haber tüm dergi ve blogların manşetindeydi; tarihte ilk kez 5.15c zorluk derecesindeki bir rotaya tırmanılmıştı. Bu muhteşem zaferin altında Adam Ondra’nın imzası vardı. Liseyi yeni bitirmiş cılız bir çocuk, Norveç’in henüz medeniyet görmemiş topraklarında, devasa bir mağaranın derinliklerinde eşsiz bir rota keşfetmiş ve haftalarca çalıştıktan sonra bu 55 metrelik hattı başarıyla tamamlamıştı.

Sport climbing’in amacı, elli veya altmış küsur metrelik bir rotaya, baştan sona dek düşmeksizin tırmanabilmek. Himalayalar’ın zirvesinde, etrafı ölüm tehlikesiyle çevrili muhteşem bir maceraya (odysseia) benzetebileceğimiz yüksek rakım dağcılığından tamamen farklı. Sport climbing, insanın tüm vücuduna sirayet etmiş bir obsesyonu andırıyor; imkansız bir rota bulmak, bu rotanın imkansız olmadığına inanmak, günlerce hatta haftalarca aynı hareketleri tekrarlamak, her defasında düşmek ve güvenlik halatında asılı kalmak. Sport climbing’i, insanın kendi fiziğiyle mücadelesine benzetenler var. Olabilecek en zor hedefi laboratuvar ortamındaymışçasına icad etmek de denilebilir. En maharetli tırmanışçılar sürekli daha zor olanın (difficilius) peşinde koşarlar ve her yeni rekor, tıpkı 100 metre yarışlarındaki gibi yalnızca bir spor vakası olmaktan çıkar, insanoğlunun bir sonraki adımını temsil eder. Bu yüzden Adam Ondra 5.15c derecelik efsanevî tırmanışını tamamladığında, rotaya Change ismini vermişti. Artık sport climbing tarihi değişmişti; keza Ondra’nın spor tarihindeki yeri de. Adam Ondra, gelecekte daha zor hedefler peşinde koşmalıydı ve bir sonraki rotanın nerede olduğunu biliyordu. Chris Sharma Katalunya’da onu bekliyordu.

Son on senedir sport climbing’in zirvesindeki isim değişmemişti: Chris Sharma. Tarihte ilk kez 5.15a ve 5.15b dereceli rotalara tırmanan,1 rockstar gibi görülmesine rağmen mütevazı mizacıyla tanıdığımız bu efsanevî adam, dört sene önce Katalunya’da bir rota keşfetmişti: La Dura Dura. Sharma ilk günlerde “La Dura” (Zor) ismini düşünmüş ama aynı kaya parçasının üstünde haftalarını harcadıktan sonra “La Dura Dura” demeye karar vermişti. “Uzun süre bu rotaya asla tırmanamayacağımı düşündüm. Evrimin bir sonraki basamağına benziyordu. Belki de ben yalnızca rotayı bulan kişiydim. Belki de La Dura Dura, bir sonraki jenerasyona küçük bir hediyem olacaktı.”

Sharma, sport climbing’in en başarılı genç ismini, Adam Ondra’yı 2012’nin ilk aylarında Katalunya’ya davet etmiş, La Dura Dura üstünde beraber vakit harcamayı teklif etmişti. Haberi alan hemen herkes heyecanlanmıştı. İki jenerasyonun en başarılı tırmanışçıları, tüm enerjilerini aynı rota üstünde harcayacaktı! Belgesel çekmek isteyenler kameralarla Katalunya yolunu tutmuş, dağcılık dergileri müjdeli haberleri bekler olmuştu. Bir yandan da bu eşsiz ittifakın gayr-ı resmî bir yarışmayı beraberinde getirdiği söyleniyor, La Dura Dura’ya tırmanacak ismin, sporun zirvesine yerleşeceği konuşuluyordu. Oysa her iki sporcu da yarışma muhabbetini ciddiye almadı. Sharma, Ondra’nın azmine hayran kalmıştı: “Adam, sport climbing’in geleceği. Mükemmel bir konsantrasyon ve azimle tırmanıyor. Bense kendimi bildim bileli hemen her şeyi akışına bırakmayı seven bir insan olmuşumdur. Sanırım kariyerimin şu noktasında, Adam’ın rüzgarına kapılmak istiyorum.” Haftalar boyunca La Dura Dura’yla boğuşmasına rağmen bir türlü başarıya ulaşamayan Adam Ondra ise Sharma’yı methediyordu: “Buraya geldiğimde Chris’in çok fazla tırmanmadığını fark ettim. Önceleri 30 yaşına geldiği için yavaşladığını düşünmüştüm. Fakat böylesine zor bir rotayla uğraşırken insan daha sakin olmalı. Bazen ara verip başka işlerle de uğraşmalı. Sanırım ‘old guy’dan birkaç şey öğrendim.” Her ikisi de 2012 boyunca hedefe ulaşamadı.

Adam Ondra sonbaharda Norveç’e gidip tarihin ilk 5.15c tırmanışını gerçekleştirdi. Fakat La Dura Dura hâlâ aklından çıkmamıştı. Change’den bile zor olduğunu düşünüyordu. Katalunya’ya, selefinin yanına döndü. Chris Sharma her zamanki gibiydi; kızarkadaşıyla tırmanışlar yapıyor, sakin akşamlarda arkadaşlarıyla beraber gitar çalıyor, ara sıra 5.15a ve 5.15b dereceli rotalara tırmanıyordu. İkili, 2013’ün ilk aylarını beraber La Dura Dura’ya giderek geçirdi. Sırayla birbirlerinin tırmanışlarını seyrediyorlardı. 7 Şubat 2013 sabahı, Chris Sharma, başka planları olduğunu anlatan bir mesaj yazdı. Kızarkadaşıyla beraber günü farklı rotalarda geçirecekti. Ondra, Sharma’nın mesajını aldığında kendini çok iyi hissetmiyordu. O gün tırmanışı gerçekleştiremeyeceğine emin gibiydi. Fakat beklentisi olmaksızın tırmanmaya başladı ve berrak bir zihinle tüm hareketleri tamamladı. Artık sport climbing’in zirvesindeydi.

Sharma, Ondra’nın zaferini her zamanki gibi büyük bir tevazuyla karşıladı: “Adam’ın bunu yapabileceğini biliyordum. Başarması an meselesiydi. Hatta azmi beni öylesine etkiledi ki, artık ben de başaracağımı biliyorum.” Yalnızca bir ay sonra Chris Sharma, La Dura Dura’yı tamamladı. Zaferini takiben, vücudunun her köşesine sirayet etmiş bir obsesyonu geride bıraktığını fark etti. Gezegendeki en zor rotaya tırmanmış, seneler boyunca sırtında taşıdığı yükten kurtulmuştu. Katalunya’nın bu dağlık bölgesine geniş bir tebessümle bakıyor, daha zorlarını da yapabileceğini hissediyordu.

1. Tırmanış dereceleri için farklı cetveller var. Yaygın olduğu için Yosemite Decimal’i kullandım: http://en.wikipedia.org/wiki/Grade_%28climbing%29#Technical_difficulty [↩]