Masai’nin Tek Eksiği Olimpiyat

David Lekuta Rudisha, o bir Masai Savaşçısı. 800 metrede Dünya Rekorunu kırdığında kabilesi Masai kendisini bu unvanla onurlandırdı. Bu şekilde, 21 yaşında kabilenin onursal liderlerinden biri seçilen Rudisha, iki yılın ardından, bu kez Londra 2012’de Olimpiyat Altını için yarışacak. Rudisha için, Masai için önemli bir süreç. Zira Rudisha başarırsa, Olimpiyat Şampiyonu unvanını alan ilk masai olarak tarihe geçecek.

Birleşik Krallık’ın sömürüsünden 1963’te bağımsızlığını ilan ederek sıyrılan Rudişa’nın ülkesi Kenya, o zamandan beri 800’den 10 bin metreye Olimpiyatın en fazla madalya kazanan ülkesi. İrtifada geçen yaşamın bacaklara vurduğu coğrafyada, etnik köken ve hangi kabileden olduğun ayırıcı özellik. Atletizm başarısında ise, Kalenjin, Kikuyu, Kamba ve Kisii kabileleri ön planda. Kalenjin, pek çok ülkeyi madalya sıralamasında geride bıraktı. Adı gerilerde anılan Masai ise, ilk Olimpiyat Altınına bu sene çok yakın.

Masailer

[Tuncel Kurtiz mode on]

Masailer, günümüzde Kenya ve Kuzey Tanzanya’da gezerler. 19. yüzyılda Doğu Afrika’daki Büyük Rift Vadisi’nin neredeyse tamamına yayılan bu yarı göçebe kabile, Birleşik Krallık’ın kolonyolist faaliyetleri ve sonrasında gelen yerel yönetimlerin baskılarıyla şu anki bölgelerine çekilmiştir. Medenilerin vahşi olarak nitelendirdiği doğa ile barışık bir hayat süren masailerin o dönemde azalan sayıları, şu an Kenya’da 800 bin civarında. Bir masaiye temel gereksinimler yeter. Doğaya ve her şeye saygı esastır. Yiyeceğini daha çok büyük baş hayvancılıktan karşılayan kabilede, bir masai sahip olduğu hayvan sayısına göre itibar da kazanır. Günümüzde yerleşik hayat sürmeye zorlanan masailer, diğer ülkelere pazarlanan Masai Mara ile Serengeti Ulusal Parklarında turizm ile de uğraşmaktadırlar.

[Tuncel Kurtiz mode off]

Rudisha Doğuyor

17 Aralık 1988’de, rüzgarlı bir günün sabahında, Masai Mara Ulusal Parkı’nın kıyısındaki Kilgoris’de dünyaya gelen David Lekuta Rudisha, atlet olma ilhamını babasının kendisine gösterdiği olimpiyat gümüşünden alır. O baba Daniel, 1968’de 4×400 takımında olimpiyat podyumuna çıkmıştır. Rudisha, 16 yaşına kadar eğitimine Kilgoris’te devam eder. O dönemde zaten atletizmi icra etmekte olan Rudisha, 200 ve babası gibi 400’ün yanı sıra dekatlonda da yarışmaktadır. Kimsenin bir diğerinden üstün olmadığına inanan Masai’nin mottolarından biri, kişinin hayatta sadece kendi amacına hizmet ettiğidir. Genç Rudisha’nın da doğasında koşmak vardır. Bu noktada pek çok atletin benzer hikayesinde olduğu gibi, kendisini 15 yaşındayken fark eden Colm O’Connell, Rudisha’ya doğasını gerçekleştirme konusunda yardım eder.

O’Connell ve Şampiyonlar Bahçesi

St Patrick’s Lisesi’nden, 30 yılda 25 Dünya ve 4 Olimpiyat Şampiyonu çıktı. Bu şampiyonların ve sayısız Kenyalı atletin başarısında, 1976’dan beri Kenya’da yaşayan İrlandalı coğrafya hocası ve misyoner Colm O’Connell’ın payı büyük. Şu an 70’lerinde gezinen O’Connell, Kenya’ya geldiğinde aslında atletizm ile bir ilgisi yokmuş. İrlandalının, futbol ve hokey koçluğu yaparken, Kenyalıların koşmaya dair kabiliyetlerini fark etmesi ile küçük Iten kasabasında her şey değişmiş. 2 bin 500 metre irtifadaki Iten gibi, Rift Vadisinin yüksek yamaçlarını arşınlayan Kenyalılar, daha sonra pistlerde zafer turlarını atmaya başlamış. O’Connell’da Dünya ve Olimpiyat madalyası kazanan her öğrencisi için o gün bu gündür okulun bahçesine bir ağaç dikmiş. Ancak bahçenin küçük bir Amazona dönüşmesi, şimdilerde çalı dikimine yönelen O’Connell’ın en büyük derdi olmuş.

Rudisha – O’Connell Ortaklığı

O’Connell’ın tavsiyesiyle Iten’de St. Francis Kimoron Okulu’na kaydolan Rudisha, İrlandalı ile çalışmaya başlar. Yeni koçunun tavsiyesi üzerine, 16 yaşında 800 koşmaya başlayan masai, yerini bulur. 2006’da, Kenya dışındaki ilk yarışında Pekin’de Dünya Gençler Şampiyonu olur. Bir yıl sonra ise, Afrika Gençler Şampiyonu.

2008’de ve daha sonra 2010’da, Afrika Şampiyonası’nda altını takar. Rudisha, babasının izini sürdüğü, çok istediği 2008 Pekin Olimpiyatına ise, baldırındaki sakatlık sebebi ile Kenya Seçmelerini kaçırdığı için gidemez. Rudisha buna rağmen tribünde, yurttaşı Wilfred Bungei’nin 800’de Olimpiyat Şampiyonu olmasıyla gururlanır.

1.90’lık boyu ve uzun bacaklarıyla rakiplerinden ayrılan Rudisha, iki turluk yarışı önde koşmayı sever ve özellikle son 150 metredeki atağı bitiricidir. Ancak ilk Dünya Şampiyonası, Berlin 2009’da yarı finalde o bitirici atağını yapamaz ve finale çıkamaz. Kendisi bunu, havanın serin ve rüzgarlı olmasıyla tam ısınamamasına ve bu sebeple yaşadığı çekmeye bağlar. Ancak hala genç olduğunu ve kendi gününün geleceğini söyler.

Hayal kırıklığıyla sonlanan ilk Dünya Şampiyonası’ndan sonra sarfedilen bu sözlerin doğru çıkması için pek beklemek gerekmez. Rudisha, Ağustos 2009 – Eylül 2011 arasında katıldığı 34 yarışı da kazanır. Kendisini masailerin onursal liderlerinden biri yapan bu süreçte, 800’de 2 Dünya Rekoru kırar, 1 Dünya Şampiyonluğu, 1 Afrika Şampiyonluğu, 2 Diamond League ve 1 IAAF Dünya Finali zaferi tadar.

Dünya Rekorları

2009 Eylülü’nde İtalya’da 1.42.01 koşar ve Sammy Koskei’ye ait 25 yıllık Afrika Rekoru güncelliğini yitirir. 22 Ağustos 2010’da Berlin’de ise, idollerinden Kenya kökenli Danimarkalı Wilson Kipketer’in1 13 yıllık Dünya Rekorunu kırar. Artık yeni rekor 1.41.09 ile Rudisha’nındır. Ancak genç masai bununla yetinmez. Bir hafta sonra İtalya’nın Rieti kentinde Dünya Rekorunu 1.41.01’e çeker. Rudisha böylece, henüz 21 yaşındayken, bu mesafenin efsaneleri Kipketer, Sebastian Coe ve Alberto Juantorena gibi en az iki Dünya Rekoru kırmıştır. Bu kendisine masai savaşçısı unvanını da getirir. Geleneğe göre bu unvan için aslan avlaması gerekir ancak Dünya Rekoru da yeterlidir. Kendisi için adaklar adanan törende mızrağını ve kalkanını, bir masai olan idolü ve eski Dünya Şampiyonu Billy Konchellah ile 800’ün ikonlarından Stephen Ole Marai’den alır.

IAAF, bu önüne geçilemez koşuyu, dünyada 2010’un En İyi Erkek Atleti ödülüyle taçlandırır. 21’indeki Rudisha bu ödülü kazanan en genç atlettir. Eksik olan bir büyük şampiyona altını ise, geçen yıl Degu’da gelir. Rudisha, 1.43.91 ile Dünya Şampiyonu olur. Böylece kendisi doğmadan önce, 1987’de ve daha sonra 1991’de art arda iki Dünya Şampiyonluğu tadan idolü Konchellah gibi o da Dünya Şampiyonudur.

Artık Rudisha’nın kariyerindeki tek eksik Olimpiyat Şampiyonluğu… 2012 sezonunu Sidney’de açan 23 yaşındaki atlet, 2008’deki gibi talihsizlik yaşamak istemiyor. İstanbul’daki Salon Dünya Şampiyonası’nda gözler onu aradı. Ancak o, dar dönüşleriyle uzun boyuna pek uymayan salona, sakatlık çekincesiyle gelmedi. 11 Mayıs’ta Doha’daki Diamond League açılışında koşacak olan Rudisha, Olimpiyata kadar sadece 3 yarışta yer alacağını açıkladı.

Masainin olimpiyata gitmesi için Kenya Seçmelerini de geçmesi gerekiyor, ki o da bir nevi küçük bir olimpiyat. Zira 20 Kenyalı şimdiden olimpiyat barajını geçmiş durumda. Sakatlığı atalım, Rudisha Kenya Seçmelerinde ve 2012 Londra Olimpiyatı’nda 800’ün en büyük favorisi. Ancak Masai’nin ilk olimpiyat şampiyonuna kavuşması o kadar da kolay değil.

Kenyalıların yanı sıra, yıllar içinde Rudisha ile ezeli bir rekabet oluşturan Sudanlı Ebubekir Kaki ve Masai Savaşçısına 2009 Ağustosundan beri tek yenilgisini yaşatan ve İstanbul’da Salon Dünya Şampiyonu olan 18 yaşındaki Etiyopyalı Muhammed Aman, 800’ü zorlayacak isimler. Bir de, son dönemde iddialı açıklamalar yapan, 2009 Dünya Şampiyonu Güney Afrikalı tecrübe Mbulaeni Mulaudzi var.

1. Wilson Kipketer de Danimarka vatandaşı olmadan önce Colm O’Connell’ın öğrencisidir. [↩]