Kiev’in Çiğnenmiş Onuru: Babi Yar

“Şu ağaçların olduğu yerlerde yaşardık. Eskiden buraları çoraktı. Küçük bir köydü burası. Her şeyi gördük. Erkek, kadın, çocuk herkes yerde oturmuş bekliyorlardı. Büyük bir halka oluşturmuşlardı. Hava günlük güneşlikti. Öğleden sonra saat 4 gibi getirilmişlerdi buraya ve akşam saat 10’a kadar SS’lerin gelmelerini beklediler. Adını şu an anımsayamadığım SS, üstü açık bir askeri arabada gözüktü. Herkes onun ‘kalk’ komutuyla ayağa kalkıp derin vadinin kenarına doğru yürümeye başladılar. Çocuklar ailelerinin yanlarındaydılar. Kurşunlar insanlara geliyor ve insanlar çukura düşüyorlardı.

SS’ler köydeki herkesi topluyordu. Çünkü çukurların kapatılması gerekiyordu. Arkadaşlarımızı, komşularımızı gömme görevini bizlere vermişlerdi. Görevlilerden bir tanesi bana bir kürek verdi. O an dini bir liderin bir sözü aklıma geldi, ‘Hiçbir zaman mezar kazma, çünkü seninki olabilir.’ Çukurda hâlâ kıpırdayan vücutları gördüğümde sendelemeye başladığımı ve kendimi çok kötü hissettiğimi hatırlıyorum. Çok zordu… Tanıdık köylülerden biri beni görüp geri çekti. Bir müddet sonra annem gelip beni aldı. Benimle konuşmak istedi. Bana sorular sordu. Cevap veremedim.

Çukurlar doldurulmuştu. Eve döndük. Başka bir şey de görmedim.”

14 yaşındaki Samuel Arabski, bir katliamın tanığı olmuştu. Babi Yar Katliamı’nda yaklaşık 36 saatte 33 binden fazla Yahudi öldürülmüştü.

19 Eylül 1941’de Kiev’i ele geçiren Almanlar bir hafta sonra emretmişti; şehirdeki tüm Yahudiler, 29 Eylül sabahı saat sekizde mezarlık yakınlarındaki Dorogozhitskaya Caddesi’ne gelecekti. Paralarını pullarını beraberinde getirecekler, aksi takdirde kurşuna dizileceklerdi.

Binlerce Yahudi çaresiz belirtilen saatte toplanıyordu. Sürgüne gönderileceklerini düşünüyorlardı. Fakat sürgüne değil, ölüme yürüyorlardı. Uzun bir süre bekletildikten sonra silahlar uzunca bir süre susmuyordu.

Pazartesi başlayan katliam ertesi gün bitmişti. Sadece üç kişi kurtulmuştu.

Yevgeni Yevtuşenko’nun gözyaşını akıttığı dizeler, sonradan Şostakoviç’in notalarıyla buluşacaktı…

Hiç anıt yok Babi Yar’da / Tek mezar taşı o dik yamaç / Korkuyorum / Yahudiler kadar yaşlıyım şimdi / Şimdi bir Yahudi gibi görüyorum kendimi / Şimdi Eski Mısır’da dolaşıyorum / Çarmıha geriliyorum şimdi, ölüyorum / Çivilerin bile izi var üstümde şimdi / Dreyfus geliyor aklıma. Ben oyum / Kof adamlar suçluyor, yargılıyor beni / Parmaklıklar ardındayım ansızın / Kıstırılmışım, tutulmuşum, sövmüşler bana / Brüksel dantelinden elbiseler giymiş hanımlar / Bağırarak şemsiyelerini çarpıyor suratıma / Belostok’da bir çocuğum şimdi / yere yayılıyor damlayan kan / öfkeyle saldırıyor meyhanenin soğan ve votka kokan fedaileri / Tekmelenmişim, elimden bir şey gelmiyor, yalvarıyorum, dinlemiyorlar bile / “Gebertin çıfıtları, Rusya’yı kurtarın,” diye / haykırarak bir aktar dövüyor annemi / Anna Frank olarak görüyorum kendimi / nisan dalları kadar inceyim / sevgiyle dolu içim / boş sözler söylemeyin bana / birbirimize bakalım istiyorum.

Gülecek, koklayacak ne var ki / yapraklardan, gökyüzünden başka / Ama çok şey yaparız sen istersen / usulca sarılırız birbirimize / karanlık bir odada / Bir gelen mi var? Korkma. Bu gelen, baharın sesi / Gel bana, dudaklarını uzat bana / Biri kapıyı zorluyor / Yok yok, kırılan buzların sesi.

Yaban otları hışırdıyor Babi Yar’da / Ağaçlar sert sert bakıyor, yargıçlar gibi / Her şey sessizce çığlık atıyor / Şapkamı çıkarıyorum / anlıyorum, gittikçe yaşlanmışım / Burada gömülü bu binlerce insanın / bu binlerce insanın ardından koparılmış / sessiz bir çığlıktan başka neyim ki şimdi / burada vurulmuş her ihtiyarım ben / burada vurulmuş her çocuğum ben / Ey Ruslar, vatandaşlarım, bilirim hepinizi / Kötü eller kirletiyor temiz adınızı sizin / Ülkem nasıl güzeldir, hep bilirim / nasıl korkunçtur kendilerine, hiç titremeden / “Rus Birliği” adını takan Yahudi düşmanları / Hiçbir yerim unutamaz bütün bunları / Çınlasın “Enternasyonal” / yeryüzündeki son Yahudi düşmanı gömüldüğü zaman / Kanımda Yahudi kanı yok / ama öyleymişim gibi beni / hor görüyor, aşağılıyor Yahudi düşmanları / Gerçek bir Rus’um bu yüzden…